13 feb Reactie op column Max Pam Volkskrant 13 febr. 2013

De laatste dagen heb ik het vaker gehoord: de paus, die man in een jurk, waar hebben we het over? Max Pam maakt dat in zijn column van 13 februari nog eens goed duidelijk. Bij hem is het zelfs een clowneske figuur, in wie niemand nog gelooft behalve Antoine Bodar. En daar heeft de Volkskrant dan elf pagina’s voor ingeruimd. Om te zien of dat niet wat overdreven is heeft hij er Julius Norwich op nagelezen. Zeshonderd pagina’s pausengeschiedenis. Dat ging wel een beetje vlug want als summum van liederlijkheid noemt hij Pius II die stierf aan een overdosis jongemannen en meloenen. Jammer dat hij inderhaast de knipoog van Norwich over het oog zag en jammer dat hij precies de verkeerde noemt, Pius II in plaats van Paulus II, maar ja, dat krijg je natuurlijk als ze allemaal een jurk dragen. Pius II was een milde humanist met gevoel voor humor die in een hilarisch hoofdstuk in zijn autobiografie het gekonkel beschrijft rond het conclaaf waaruit hij tot zijn eigen verbazing als paus tevoorschijn kwam.

Wat Max Pam ontdekt in al die pausenlevens is de politieke rol die veel pausen gespeeld hebben. Hij lijkt het te betreuren, maar in een wereld waarin er maar één man kon proberen de strijdende partijen uit elkaar te houden, of achter het strijdbanier te krijgen om bijvoorbeeld de Balkan tegen de oprukkende Turken te beschermen na de val van Constantinopel, zou het vreemd geweest zijn als de paus, in dit geval Pius II, passief was gebleven. Wie machtspolitiek bedrijft, maakt fouten en dus zijn er genoeg voorbeelden te vinden in al die tweeduizend jaar waarbij wij de wenkbrauwen fronsen. Toch is het precies die politieke rol die Pius XII volgens velen niet heeft willen spelen toen hij bleef zwijgen over het lot van de joden. Als het Vaticaan ooit besluit om deze paus zalig te verklaren, zal de wereld te klein zijn. Alleen in Nederland blijft het dan rustig. Want ja, zo’n man in een jurk, waar hebben we het over?